Month: February 2023

Թվի պատիկ են այն թվերը, որոնք այդ թվի վրա բաժանվում են առանց մնացորդի։

Օրինակ՝ 2-ի պատիկ են այն թվերը, որոնք 2-ի բաժանվում են առանց մնացորդի։

Ստացվում է, որ բոլոր զույգ թվերը  2-ի պատիկ թվեր են, քանի որ բոլոր զույգ թվերը բաժանվում են 2-ի։

2-ի պատիկներն են՝ 2, 4,6,8,10,12,․․․։

Ստացվում է  2-ի պատիկներից ամենափոքրը 2-ն է։

Ցանկացած թվի միպատիկը գտնելու համար այն բազմապատկում ենք 1-ով։

Օրինակ՝  5-ի  միպատիկը կլինի՝ 5‧1=5-ը։

Ցանկացած թվի կրկնապատիկը  գտնելու համար այն բազմապատկում ենք 2-ով։

Օրինակ՝  5-ի  կրկնապատիկը  կլինի՝ 5‧2=10-ը։

Ցանկացած թվի եռապատիկը  գտնելու համար այն բազմապատկում ենք 3-ով։

Օրինակ՝  5-ի  եռապատիկը  կլինի՝ 5‧3=15-ը։

Ցանկացած թվի  քառապատիկը  գտնելու համար այն բազմապատկում ենք 4-ով։

Օրինակ՝  5-ի  քառապատիկը  կլինի՝ 5‧4=20-ը

Ցանկացած թվի  հնգապատիկը   գտնելու համար այն բազմապատկում ենք 5-ով։

Օրինակ՝  5-ի  հնգապատիկը      կլինի՝ 5‧5=25-ը։

Այսպիսով՝ 5-ի պատիկներն  են՝  5;10;15;20;25;․․․

Ինչպես նկատեցիք, 5-ի պատիկները կարելի է ստանալ նաև   5-ին հաջորդաբար 5 ավելացնելով՝

5,5+5=10, 10+5=15, 15+5=20, 20+5=25,…

5-ի  ամենափոքր պատիկը 5-ն է։

Առաջադրանքներ․

1. Գտիր  7-ի  կրկնապատիկը։ 14
2. Գտիր  6-ի  եռապատիկը։ 18
3. Գտիր   8-ի  քառապատիկը։ 32
4. Գտիր  10-ի  հնգապատիկը։ 50
5. Գտիր  4-ի  տասնապատիկը։ 40
6. Թվարկիր  2-ի  պատիկ մի  քանի թիվ,  որոնք փոքր են 20-ից։ 2, 4, 6, 8, 10, 12, 14, 16, 18
7. Թվարկիր   3-ի պատիկ մի քանի թիվ։ Ո՞րն է 3-ի պատիկ ամենափոքր թիվը։ 3, 6, 9
8. Գրեք  6-ի  պատիկ մի քանի թիվ, որոնք փոքր են 54-ից։ 6, 8, 10, 12, 14, 16, 18, 20, 22, 24, 26, 28, 30, 32, 34, 36, 38, 40, 42, 44, 46, 48, 50, 52
9. Գրեք  8-ի  պատիկ մի քանի թիվ։ Ո՞րն է 8-ի պատիկ ամենափոքր թիվը։ 8
10. Թվարկիր 7-ի պատիկ մի քանի թիվ, որոնք մեծ են 30-ից։ 35, 42, 49, 56, 63, 70
11. Թվարկիր  9-ի պատիկ մի քանի թիվ։ Ո՞րն է 9-ի պատիկ ամենափոքր թիվը։ 9, 18, 27
12. Թվարկիր 10-ի պատիկ մի քանի թիվ, որոնք փոքր են 70-ից։ 10, 20, 30, 40, 50, 60, 70
13. Թվարկիր  12-ի պատիկ մի քանի թիվ, որոնք մեծ են 24-ից։ 24, 36, 46
14. Գրեք  13-ի  պատիկ մի քանի թիվ։ Ո՞րն է 13-ի պատիկ ամենափոքր թիվը։ 13, 26, 39
15. Ո՞րն է ամենափոքր երկնիշ թվի վեցապատիկը։ 60
16. Ո՞րն է ամենամեծ  միանիշ թվի կրկնապատիկը։ 18
17. Ո՞րն է ամենափոքր  եռանիշ թվի տասնապատիկը։ 1000
18. Ո՞րն է ամենափոքր  քառանիշ թվի քառապատիկը: 4000

2-ի բաժանելիության հայտանիշ

Դասարանական առաջադրանքներ

1․ Ո՞ր շարքի բոլոր թվերն են պատիկ 2-ին։

124, 390, 2056, 278, 52, 260, 7     

124, 6482, 3, 148, 472

226, 648, 9624, 7830, 7892

2․ Տրված թվերը ներկայացրո՛ւ կարգային գումարելիների գումարի տեսքով և պատասխանի՛ր հարցերին։

65, 420, 1021

65=60+5  
420=400+20

1021=1000+20+1

Քանի՞ միավոր կա յուրաքանչյուր թվի միավորների կարգում։ 5, 0, 1

Այդ թվերից ո՞րն է առանց մնացորդի բաժանվում 2-ի։ 420

Այդ թվերից որո՞նք են կենտ, և որո՞նք՝  զույգ։  1021-կենտ

3. Ընտրի՛ր այն արտահայտությունները, որոնց արժեքը պատիկ է 2-ին։

120+1124

1366-114

2251+215+212

4527-106-101

1575-24-24

2x277-211

4․ Հետևելով օրինակին՝ կատարի՛ր բաժանում և ստուգի՛ր սրդյունքը։

Օրինակ՝

248։5=49(3մն)

Ստ․ 49×5+3=248

375:2=187(1մն)

Ստ187×2+1=375

375:5=75

Ստ75×5=375

375:10=37(5մն)

Ստ37×10+5=375

370:10=37

Ստ37×10=370

5․ Շախմատի խմբակում կա 11 տղա և 5 աղջիկ: Ամեն ամիս խմբակին միանում է 1 տղա և 3 աղջիկ: Քանի՞ ամիս անց խմբակում տղաների և աղջիկների քանակը կհավասարվի: 13ամիս

Տնային առաջադրանքներ

1․ Ո՞ր շարքի բոլոր թվերն են պատիկ 2-ին։

3200, 324, 185, 4, 506

2902, 8, 442, 334, 2256

4388, 9, 880, 292

2․ Տրված թվերը ներկայացրո՛ւ կարգային գումարելիների գումարի տեսքով և պատասխանի՛ր հարցերին։

72, 503,  3250

Քանի՞ միավոր կա յուրաքանչյուր թվի միավորների կարգում։ 2, 3, 0

Այդ թվերից ո՞րն է առանց մնացորդի բաժանվում 2-ի։ 72, 3250

Այդ թվերից որո՞նք են կենտ, և որո՞նք՝  զույգ։

3. Ընտրի՛ր այն արտահայտությունները, որոնց արժեքը պատիկ է 2-ին։

418+2109

326+24

2136-321

1562-28

2×251

2×277+212

4․ Հետևելով օրինակին՝ կատարի՛ր բաժանում և ստուգի՛ր սրդյունքը։

Օրինակ՝

248։5=49(3մն)

Ստ․ 49×5+3=248

2090:2=1045

1045×2=2090

2794:5=558(8)

558×5+8=2794

2790:10=279

279×10=2790

2797:10=279(7)

279×10+7=2797

5․Հասմիկը, կարդալով օրական 12 էջ, ո՞րերորդ օրը կվերջացնի 124 էջանոց գրքի ընթերցումը։ 12+112=124

Դասարանական առաջադրանքներ

1․ Ո՞ր շարքի բոլոր թվերն են պատիկ 2-ին։

124, 390, 2056, 278, 52, 260, 7     

124, 6482, 3, 148, 472

226, 648, 9624, 7830, 7892

2․ Տրված թվերը ներկայացրո՛ւ կարգային գումարելիների գումարի տեսքով և պատասխանի՛ր հարցերին։

65, 420, 1021

65=60+5  
420=400+20

1021=1000+20+1

Քանի՞ միավոր կա յուրաքանչյուր թվի միավորների կարգում։ 5, 0, 1

Այդ թվերից ո՞րն է առանց մնացորդի բաժանվում 2-ի։ 420

Այդ թվերից որո՞նք են կենտ, և որո՞նք՝  զույգ։  1021-կենտ

3. Ընտրի՛ր այն արտահայտությունները, որոնց արժեքը պատիկ է 2-ին։

120+1124

1366-114

2251+215+212

4527-106-101

1575-24-24

2x277-211

4․ Հետևելով օրինակին՝ կատարի՛ր բաժանում և ստուգի՛ր սրդյունքը։

Օրինակ՝

248։5=49(3մն)

Ստ․ 49×5+3=248

375:2=187(1մն)

Ստ187×2+1=375

375:5=75

Ստ75×5=375

375:10=37(5մն)

Ստ37×10+5=375

370:10=37

Ստ37×10=370

5․ Շախմատի խմբակում կա 11 տղա և 5 աղջիկ: Ամեն ամիս խմբակին միանում է 1 տղա և 3 աղջիկ: Քանի՞ ամիս անց խմբակում տղաների և աղջիկների քանակը կհավասարվի: 13ամիս

Տնային առաջադրանքներ

1․ Ո՞ր շարքի բոլոր թվերն են պատիկ 2-ին։

3200, 324, 185, 4, 506

2902, 8, 442, 334, 2256

4388, 9, 880, 292

2․ Տրված թվերը ներկայացրո՛ւ կարգային գումարելիների գումարի տեսքով և պատասխանի՛ր հարցերին։

72, 503,  3250

Քանի՞ միավոր կա յուրաքանչյուր թվի միավորների կարգում։ 2, 3, 0

Այդ թվերից ո՞րն է առանց մնացորդի բաժանվում 2-ի։ 72, 3250

Այդ թվերից որո՞նք են կենտ, և որո՞նք՝  զույգ։

3. Ընտրի՛ր այն արտահայտությունները, որոնց արժեքը պատիկ է 2-ին։

418+2109

326+24

2136-321

1562-28

2×251

2×277+212

4․ Հետևելով օրինակին՝ կատարի՛ր բաժանում և ստուգի՛ր սրդյունքը։

Օրինակ՝

248։5=49(3մն)

Ստ․ 49×5+3=248

2090:2=1045

1045×2=2090

2794:5=558(8)

558×5+8=2794

2790:10=279

279×10=2790

2797:10=279(7)

279×10+7=2797

5․Հասմիկը, կարդալով օրական 12 էջ, ո՞րերորդ օրը կվերջացնի 124 էջանոց գրքի ընթերցումը։ 12+112=124

Once upon a time (ժուկով-ժամանակով) there lived a king. This king announced (հայտարարեց) throughout the land:

“I will give half my kingdom (թագավորությանս կեսը) to the man who can tell a lie that I can agree that is a lie.”

A shepherd (հովիվ) came and said, “My father has got a pipe (ծխամորճ). The pipe is very long and he can stir (խառնել) the stars with it».

“That’s possible,” answered the King. “My grandfather had a pipe. He used to (սովորություն ուներ) put one end of it in his mouth and stretch (ձգել) the other up to the sun to light it.”

The man went out scratching (քորելով) his head.

A tailor came and said, “I am sorry, O King, to have come so late. Wind (քամի), storm (փոթորիկ) and lightning (կայծակ) did not let me come early”. I was patching up the crack (ճեղք) of the sky.

“Oh, “I believe it is true” said the King, “but you haven’t patched it very well, for it rained a little again this morning.

This man also went away empty-handed (դատարկաձեռն).

A villager came in with a bag on his shoulder. “What do you want, my good man?” asked the King. “You owe (պարտք լինել) me a bag of gold. I have come for it.” “A bag of gold!” exclaimed (բացականչեց)the King astonished (զարմացած). “That s a lie (սուտ). I do not owe you anything.”

“All right. It is a lie. Then give me half your kingdom.”

“No, no. You’re quite right (Դուք միանգամայն ճիշտ եք). It’s not a lie,” the king tried to correct (ուղղել) himself.

“So I am telling the truth. Then give me the bag of gold.”

Answer the questions:

1. What did the king say to all people? The king said: “I will give half my kingdom to the man who can tell a lie that I can agree that is a lie.”
2. Who came first? A shepherd came first.
3. What did he say? He said: “My father has got a pipe. The pipe is very long and he can stir the stars with it».
4. What was the king’s answer? “That’s possible,” answered the King. “My grandfather had a pipe. He used to put one end of it in his mouth and stretch the other up to the sun to light it.”
5. Who came second? A tailor came second.
6. What did he say? He said: “I am sorry, O King, to have come so late. Wind, storm and lightning did not let me come early. I was patching up the crack of the sky.”
7. What was the king’s reply? The king said: “I believe it is true but you haven’t patched it very well, for it rained a little again this morning.”
8. Who came after the tailor? A villager came after the tailor.
9. What did he tell the king? He told the king: “You owe me a bag of gold. I have come for it.”
10. What did the king answer? The king answered: “That s a lie (սուտ). I do not owe you anything.”

• Ի՞նչն է գերակշռում բանաստեղծության մեջ՝ գո՞ւյնը, թե՞ շարժումը: Պատասխանդ պատճառաբանի՛ր: Իմ կարծիքով բանաստեղծության մեջ գերակշռում է շարժումը, քանի որ նկարագրվում է ուժեղ քամու տեսարանը և ամպերի պայքարը հողմի դեմ։
• Նկարի՛ր բանաստեղծությունը, ապա ձայնագրիր:

Ո՞րն է բանաստեղծության գլխավոր իմաստն արտահայտող տողը: Դո՛ւրս գրիր և պատճառաբանիր, թե ինչու ես այդպես մտածում :

Երկու սև ամպ, հողմի առաջ
Գընում էին հալածական

Այս տողերը արտահայտում են բանաստեղծության գլխավոր իմաստը, որոհետև այս երկու տողում երևու է, թե ինչպես են ամպերը կռվումուժեղ քամու դեմ։

Ի՛նքդ վերնագրիր բանաստեղծությունը: Կռիվ

Արձակ, գրավոր պատմի՛ր բանաստեղծությունը: Թողնելով իրենց հանգիտը՝ երկու սև ամպ դուրս էին եկել կռվի հողմի դեմ։ Հողմը երկնքով մեկ նրանց դես ու դեն էր քշում, բայց ամպերը չէին հանձնվում ու իրար հետ պայքարում էին չար հողմի դեմ։

Զույգ և կենտ թվեր

Դասարանական առաջադրանքներ

1․ 1, 2, 5, 33, 28, 99, 405, 512, 777, 888, 1416, 1547, 5555, 15325, 152412 թվերից որո՞նք են զույգ, և որո՞նք կենտ։

Կենտ 1, 5, 33, 99, 405, 777, 1547, 5555, 15325    Զույգ 2, 28, 512, 888, 1416, 152412

2․ Որքա՞ն է երկու իրար հաջորդող զույգ թվերի տարբերությունը։ 4-2=2

3․ Զու՞յգ են, թե՞ կենտ։ Պատասխանդ հիմնավորի՛ր օրինակներով։

148 թվի նախորդ և հաջորդ թվերը

Երկուսով

կենտ

Երկու զույգ թվերի գումարը։ Զուգ է

Երկու թվերի գումարը, որոնցից մեկը զույգ է, մյուսը կենտ 3+4=7

4․ Կատարի՛ր գործողությունը։

44կմ-2կմ35մ=65մ

62տ210կգ-2տ280կգ=59տ 30կգ

24օր-3օր6ժ= 20օր 18ժ

34կմ85մ+2կմ35մ=36կմ 120մ

22տ210կգ+2տ880կգ=24տ 1080կգ

2օր16ժ+3օր9ժ=5օր 15ժ

5․ Գտի՛ր անհայտ բաղադրիչը։

3360:32=105

3232= 168064:52                                                                                                

3018=5486-2468

22004=11233+10771

6. Երկու թվերի գումարը 480 է։ Այդ թվերից մեկը մյուսից մեծ է 5 անգամ։ Որո՞նք են այդ թվերը։

480։6=80

80×5=400

7. Ընտրի՛ր այն թվերը, որոնք տեղադրելով a-ի փոխարեն՝ երկու անհավասարություններն էլ միաժամանակ տեղի ունենան։

6000, 1184, 321, 418, 1, 1150, 1200, 324

1184,1150<1200     1184,1150>1125

6000>4587     1200<4595

8. Ի՞նչ մնացորդ կստացվի։

(30+1):3=10(1)

(30+1):5=6(1)

(30+1):10=3(1)

9. 6 մեծ  և 4 փոքր պարկերում կա 38կգ ալյուր։ 4 մեծ և 4 փոքր պարկերում՝ 28 կգ ալյուր։ Որքա՞ն ալյուր կա մեծ և փոքր պարկերից յուրաքանչյուրում։

10․  Դասարանի 31 աշակերտներից 21-ը ցանկություն հայտնեց սովորել անգլերեն, իսկ՝ 18-ը՝ իսպաներեն։ Քանի՞ աշակերտ ցանկություն հայտնեց սովորել երկու լեզուներն էլ։ 31-21=10 18-10=8, պատ.` 8

Տնային առաջադրանքներ

1․ Թվարկի՛ր 33-ից մինչև 45-ը ներառյալ բոլոր կենտ թվերը։ 33, 35, 37, 39, 41, 43, 45

2․ Որքա՞ն է երկու իրար հաջորդող կենտ թվերի տարբերությունը։ 2

3․ Զու՞յգ են, թե՞ կենտ։ Պատասխանդ հիմնավորի՛ր օրինակներով։

125 թվի նախորդ և հաջորդ թվերը – զույգ են 124, 126

Երկու կենտ թվերի գումարը – զույգ են, օրինակ՝ 1+3=4  7+9=16

Որևէ զույգ թվի նախորդ և հաջորդ թվերը – կենտ են, օրինակ 5 և 7

4․ Կատարի՛ր գործողությունը։

62դմ2սմ-5դմ8սմ=56դմ 4սմ

12ժ20ր-2ժ40ր=9ժ 40ր

82կգ-6կգ650գ=76կգ650գ

42դմ7սմ+5դմ8սմ=48դմ5սմ

12կգ650գ+6կգ450գ=19կգ100գ

12ժ20ր+2ժ40ր=15ժ

5․ Գտի՛ր անհայտ բաղադրիչը։

10656։24=444

203=4872:24

2603+3637=6240

48216-215=48001

6․ Երկու թվերի գումարը 560 է։ Այդ թվերից մեկը մյուսից փոքր է 6 անգամ։ Որո՞նք են այդ թվերը։

560:7=80

80×6=480

7. Ընտրի՛ր այն թվերը, որոնք տեղադրելով a-ի փոխարեն՝ երկու անհավասարություններն էլ միաժամանակ տեղի ունենան։

6450, 1, 1240,  459,

1240<1245        1240>1200

1240>214          1240<1800

8. Ի՞նչ մնացորդ կստացվի։

(40+1):4=10(1)

(40+2):4=10(2)

(40+3):4=10(3)

9․ 7 մեծ և 5 փոքր պարկերում կա 38կգ բրինձ։ 7 մեծ և 7 փոքր պարկերում՝ 42կգ։ Որքա՞ն բրինձ կա մեծ և փոքր պարկերից յուրաքանչյուրում։

10․ Երեք հաջորդական կանգառներում ավտոբուսից իջնում է 3 ուղևոր, բարձրանում՝ 4-ը։ Քանի՞ ուղևոր կար ավտոբուսում ամենասկզբում, եթե երեք կանգառներից հետո դարձավ 15 ուղևոր։ 12

Դասարանական առաջադրանքներ

1․ 1, 2, 5, 33, 28, 99, 405, 512, 777, 888, 1416, 1547, 5555, 15325, 152412 թվերից որո՞նք են զույգ, և որո՞նք կենտ։

Կենտ 1, 5, 33, 99, 405, 777, 1547, 5555, 15325    Զույգ 2, 28, 512, 888, 1416, 152412

2․ Որքա՞ն է երկու իրար հաջորդող զույգ թվերի տարբերությունը։ 4-2=2

3․ Զու՞յգ են, թե՞ կենտ։ Պատասխանդ հիմնավորի՛ր օրինակներով։

148 թվի նախորդ և հաջորդ թվերը

Երկուսով

կենտ

Երկու զույգ թվերի գումարը։ Զուգ է

Երկու թվերի գումարը, որոնցից մեկը զույգ է, մյուսը կենտ 3+4=7

4․ Կատարի՛ր գործողությունը։

44կմ-2կմ35մ=65մ

62տ210կգ-2տ280կգ=59տ 30կգ

24օր-3օր6ժ= 20օր 18ժ

34կմ85մ+2կմ35մ=36կմ 120մ

22տ210կգ+2տ880կգ=24տ 1080կգ

2օր16ժ+3օր9ժ=5օր 15ժ

5․ Գտի՛ր անհայտ բաղադրիչը։

3360:32=105

3232= 168064:52                                                                                                

3018=5486-2468

22004=11233+10771

6. Երկու թվերի գումարը 480 է։ Այդ թվերից մեկը մյուսից մեծ է 5 անգամ։ Որո՞նք են այդ թվերը։

480։6=80

80×5=400

7. Ընտրի՛ր այն թվերը, որոնք տեղադրելով a-ի փոխարեն՝ երկու անհավասարություններն էլ միաժամանակ տեղի ունենան։

6000, 1184, 321, 418, 1, 1150, 1200, 324

1184,1150<1200     1184,1150>1125

6000>4587     1200<4595

8. Ի՞նչ մնացորդ կստացվի։

(30+1):3=10(1)

(30+1):5=6(1)

(30+1):10=3(1)

9. 6 մեծ  և 4 փոքր պարկերում կա 38կգ ալյուր։ 4 մեծ և 4 փոքր պարկերում՝ 28 կգ ալյուր։ Որքա՞ն ալյուր կա մեծ և փոքր պարկերից յուրաքանչյուրում։ 38-28=10 10:2=5 6×5=30 38-30=8

10․  Դասարանի 31 աշակերտներից 21-ը ցանկություն հայտնեց սովորել անգլերեն, իսկ՝ 18-ը՝ իսպաներեն։ Քանի՞ աշակերտ ցանկություն հայտնեց սովորել երկու լեզուներն էլ։ 31-21=10 18-10=8, պատ.` 8

Տնային առաջադրանքներ

1․ Թվարկի՛ր 33-ից մինչև 45-ը ներառյալ բոլոր կենտ թվերը։ 33, 35, 37, 39, 41, 43, 45

2․ Որքա՞ն է երկու իրար հաջորդող կենտ թվերի տարբերությունը։ 2

3․ Զու՞յգ են, թե՞ կենտ։ Պատասխանդ հիմնավորի՛ր օրինակներով։

125 թվի նախորդ և հաջորդ թվերը – զույգ են 124, 126

Երկու կենտ թվերի գումարը – զույգ են, օրինակ՝ 1+3=4  7+9=16

Որևէ զույգ թվի նախորդ և հաջորդ թվերը – կենտ են, օրինակ 5 և 7

4․ Կատարի՛ր գործողությունը։

62դմ2սմ-5դմ8սմ=56դմ 4սմ

12ժ20ր-2ժ40ր=9ժ 40ր

82կգ-6կգ650գ=76կգ650գ

42դմ7սմ+5դմ8սմ=48դմ5սմ

12կգ650գ+6կգ450գ=19կգ100գ

12ժ20ր+2ժ40ր=15ժ

5․ Գտի՛ր անհայտ բաղադրիչը։

10656։24=444

203=4872:24

2603+3637=6240

48216-215=48001

6․ Երկու թվերի գումարը 560 է։ Այդ թվերից մեկը մյուսից փոքր է 6 անգամ։ Որո՞նք են այդ թվերը։

560:7=80

80×6=480

7. Ընտրի՛ր այն թվերը, որոնք տեղադրելով a-ի փոխարեն՝ երկու անհավասարություններն էլ միաժամանակ տեղի ունենան։

6450, 1, 1240,  459,

1240<1245        1240>1200

1240>214          1240<1800

8. Ի՞նչ մնացորդ կստացվի։

(40+1):4=10(1)

(40+2):4=10(2)

(40+3):4=10(3)

9․ 7 մեծ և 5 փոքր պարկերում կա 38կգ բրինձ։ 7 մեծ և 7 փոքր պարկերում՝ 42կգ։ Որքա՞ն բրինձ կա մեծ և փոքր պարկերից յուրաքանչյուրում։

10․ Երեք հաջորդական կանգառներում ավտոբուսից իջնում է 3 ուղևոր, բարձրանում՝ 4-ը։ Քանի՞ ուղևոր կար ավտոբուսում ամենասկզբում, եթե երեք կանգառներից հետո դարձավ 15 ուղևոր։ 12

Ավետիք Իսահակյան

ԵՂՆԻԿԸ

«Մի անգամ իմ բարեկամ մի որսորդ մեր հանդի անտառուտ սարերից մի եղնիկ նվեր բերեց երեխաներիս համար»:
Այսպես սկսեց ընկերս աշնանային մի երեկո, երբ նստած միասին նրա պատշգամբում, հիացած նայում էինք հեքիաթական վերջալույսով վարվռուն սարերին, որոնց վրա մակաղած հոտերի նման մեղմորեն հանգչում էին ոսկեգեղմ անտառները:
«Այդ մի մատաղ ու խարտյաշ եղնիկ էր̀  խորունկ, սև ու ջինջ աչքերով, որ ծածկվում էին երկայն, նուրբ թարթիչների տակ:
Կամաց-կամաց մեր վրա սովորեց նա. էլ չէր փա□չում, չէր վախենում մեզնից. մանավանդ շա՜տ մտերմացել էր երեխաներիս հետ. նրանց հետ միասին վազվզում էր պարտեզում, նրանց հետ ճաշում էր, նրանց հետ քնում:
Մի բան ինձ շատ էր զարմացնում: Եղնիկը թեև այնպես ընտելացել էր մեզ, սովորել էր մեր տանն ու դռանը, բայց մեկ-մեկ մեզնից թաքուն բարձրանում էր այս պատշգամբը և ուշագրավ, լռիկ նայում էր հեռու` անտառներով փաթաթված սարերին. ականջները լարած խորասույզ լսում էր անտառների խուլ ու անդուլ շառաչը, որ երբեմն ուժեղանում էր, երբեմն բարականում` նայելով հովերի թափին: Նայում էր նա այնպե՜ս անթարթ և այնպե՜ս ինքնամոռաց, որ երբ պատահում էր բարձրանում էի պատշգամբը, ինձ բավական միջոց չէր նկատում և եր□ հանկարծ ուշքի էր գալիս, նետի պես ծլկվում էր մոտիցս… Արդյոք գիտե՞ր նա, որ ինքը ղողանջուն անտառների ազատ երեխան է եղել, որ մայրը այնտեղ է կաթ տվել իրեն, որ այնտեղ է իր հայրը եղջյուրները խփել կաղնիներին: Արդյոք, գիտե՞ր, որ այդ խուլ շառաչը անուշ-անուշ օրորել է իրեն առաջին անգամ, և ո՞վ գիտե, գուցե, երազներ է բերել իրեն, սիրուն երազներ… Խե՜ղճ եղնիկ… Կարոտ` իր սիրած գուրգուրող անտառներից և զանգակ աղբյուրներից, իր խարտյաշ մորից և շնկշնկան հովերի հետ վազող ընկերներից` հիմա տանջվում, տառապում է մեզ մոտ, մտածում էի ես: Եվ այնպես սրտանց ցավակցում էի նրան… Չէ՞ որ նա էլ մեզ պես մտածող և զգայուն հոգի ունի:
Ես շատ էի հարգում նրան, խնդրեմ չծիծաղես վրաս, այո՛, այնքան, որ երբ նա բարձրանում էր պատշ□ամբը, հեռացնում էի երեխաներիս, և թողնում էինք նրան մենակ իր ապրումների հետ…
Երբ գրկում էի նրան, այդ նազելի էակին, և նայում էի լեռնային աղբյուրների նման վճիտ աչուկների մեջ` տեսնում էի այնտեղ մի թախծալի, երազուն կարոտ…
Մի գիշեր, մի քամի գիշեր էր, սարերից անսանձ փչում էր քամին, դուռն ու պատուհանները ծեծում ու ծեծկում: Պարզ լսվում էր, որ այնտեղ, անտառում, դարավոր կաղնիներն ու վայրի ընկուզենիները ճակատում էին հողմի դեմ` աղմկում և գոռում: Եվ քամին բերում էր անընդհատ անտառի այդ լիակուրծք խշշոցն ու մռունչը, ու թվում էր թե` հենց մեր դռան առջև է աղմկահույզ, հողմածեծ անտառը: Երեխաներս վախից կուչ էին եկել. մինչդեռ եղնիկը դողում էր մի խենթ սարսուռով: Աչքերը կայծակին էին տալիս: Անթարթ, ամբողջովին լսելիք դառած` ականջ էր դնում նա անտառի հուժկու շառաչին, որ խոսում էր նրա հետ մայրենի լեզվով:
Անտառը կանչում է նրան, ընկերների ազատ վազքն է տեսնում նա մթին թավուտների մացառուտ ժայռերն ի վեր,- մտածում էի ես:
Մի փոքր հետո ավելի սաստկացավ քամին` փոթորիկ դառնալու չափ. մեկ էլ աղմուկով բացվեցին լուսամուտի փեղկերը, և մի ուժգին շառաչ միանգամից ներս խուժեց: Եղնիկը հանկարծակի մի ոստումով ցատկեց լուսամուտի գոգը` աչքերը սուզելով շառաչուն խավարի մեջ: Ես իսկույն վրա վազեցի բռնելու նրան, սակայն նա մի ակնթար□ի մեջ թռավ լուսամուտից պարտեզը և ծածկվեց խավարների մեջ…
Դե՛հ, հիմա՛ գնա ու գտիր նրան իր հայրենի անծայր անտառներում…»:

1. Տեքստի չորս բառերում տառի փոխարեն վանդակ է դրված, դու՛րս գրիր այդ բառերը՝ լրացնելով բաց թողած տառերը: Փախչում, երբ, պատշգամբ, ակնթարթ
   
2. Տեքստից դու՛րս գրիր տրված բառերի հոմանիշները.

Զուլալ -ջինջ

լուռ -լռիկ

3. Համապատասխան բացատրությունները գրի՛ր իրար դիմաց.

ա/ լույս աշխարհ գալ – ծնվել հայտնվել
բ/խելքը գլխին – դատող բանիմաց խելացի
գ/կողը հաստ  – համառ ինքասածի կամակոր       
դ/ճաշը եփել – մեկին պաժել լավ ծեծել        

ա/մեկին պատժել, լավ ծեծել
բ/համառ, ինքնասածի, կամակոր
գ/դատող, բանիմաց, խելացի
դ/ծնվել,հայտնվել

4. Տեքսից դու՛րս գրիր չորս բարդ բառ: Ակնթարթ, լուսամուտ, աղմկասհույզ, վերջալույս։
5. Տրված օտար բառերը փոխարինի՛ր հայերեն համարժեքներով.

ա/զակազ – պատվեր
բ/մալինա – ազնվամորի

գ/կենգուրու – ագեվազ

դ/ստարտ – մեկնարկ

6. Տեքստից դու՛րս գրիր եզակի թվով գործածված չորս բառ: Եղնիկ, բարեկամ ,որսորդ, լուսամուտ։
   
7. Նշված բառերից յուրաքանչյուրի դիմաց նշված է, թե այն ինչ խոսքի մաս է: Ո՞ր տարբերակում է սխալ նշված.
8. ա/որսորդ – գոյական
   բ/եղնիկ – գոյական
   գ/առաջին –ածական
   դ/ազատ –ածական

8. Ինչպիսի՞ն էր եղնիկը: Նկարագրի՛ր եղնիկին ̀ օգտագործելով տեքստի բառերը: Եղնիկը  խորունկ, սև ու ջինջ աչքեր ուներ, որ ծածկվում էին երկայն, նուրբ թարթիչների տակ:
9. Ի՞նչն էր զարմացնում հեղինակին.

ա/ Եղնիկը շատ գեղեցիկ էր ̀  խորունկ, սև ու ջինջ աչքերով:

բ/Մտերմացել էր երեխաների հետ, նրանց հետ ճաշում էր, նրանց հետ քնում:
գ/Եղնիկը հանկարծակի մի ոստյունով ցատկեց լուսամուտի գոգը՝ աչքերը սուզելով շառաչյուն խավարի մեջ:

դ/ Եղնիկը թեև ընտելացել էր ընտանիքին ու տանը,բայց մեկ-մեկ թաքուն բարձրանում էր պաշգամբ և լռիկ նայում անտառներով փաթաթված սարերին:

10.Ինչի՞ն կարող էր կարոտել եղնիկը: Իմ կարծիքով եղնիկը կարոտում էր իր ընկերների, ծնողներին, անտառն ու իր տունը։

11.Ինչո՞ւ է հեղինակը հարգում եղնիկին: Հեղինակը հարգում էր եղնիկին, քանի որ նա էլ մարդու նման զգայուն հոգի ուներ, նա երազում էր, տխրում ու կարոտում։

12․ Նկարագրի՛ր անտառը հողմի ժամանակ: Հողմի ժամանակ անտառը գոռում ու մռնչում էր, դառավոր կաղնիները և վայրի ընկուզենիները կռվում էին ուժեղ քամու դեմ։

Հովհաննես Թումանյանի ստեղծագործություններից դուրս հանիր լոռվա բառբառով արտահայտություններ։

Շուն ու Կատուն

Որդիաց որդի –

Ձմեռվա մտին –

Բարի աջողում –

Կատվի կուշտը տարավ մորթին –

Խաթեր համար –

Մի քիչ կացի –

Հեր օրհնած –

Հրես կերևա –

Նոր եմ ցրցամ տվել –

Բարտկանալդ ինչիս ա –

Հովհանես Թումանյանը ծնվել է 1869 թվականի փետրվարի 19-ին Դսեղ գյուղում և մահացել է 1923 թվականի մարտի 23-ին Մոսկվայում։ Թումանյանի հայրկի անունը Ասլան էր, իսկ մայրիկի անունը՝ Սոֆի։ Նա ունեցել է 10 երեխա։ Երբ Թումանյանը մահանում է, նրա որդին՝ Արեգը որոշում է, որ հոր սիրտը պետք է տանի Հայաստան և թաղի այնտեղ՝ նրա ծննդավայրում։Հովհանես Թումանյանը մեծ գրող էր, նա գրել էր շատ-շատ բանասեղծություներ, հեքիաթներ և օպերաներ։

Հ. Թումանյանի «Երկու սև ամպ» բանաստեղծությունը շատ լավ կարդալ սովորի՛ր, անծանոթ բառերը բացատրի՛ր։

Վաղուց թողած բարձր ու կանաչ
Գահը իրենց հանգըստության,
Երկու սև ամպ, հողմի առաջ
Գընում էին հալածական։

Հողմը սակայն չար հոսանքով
Բաժնել, ջոկել չէր կարենում,
Ինչքան նըրանց լայն երկնքով
Դես ու դեն էր քըշում, տանում։

Ու անդադար գընում էին՝

Քըշված հողմի կատաղությամբ,
Իրար կըպած ու միասին,
Երկու սև ամպ, երկու սև ամպ…

Գահ-թաքավորական իշխանություն

Հալածական-պաքարելով

Ջոկել-տարբերել